Joke: "Overlastzaken zijn nooit zwart-wit en zeker niet eenvoudig. Het beeld dat het té lang duurt, dat snap ik. Ik begrijp heel goed dat elke dag te lang duurt als je overlast ervaart. En zeker, ons doel is ook om zulke situaties zo snel mogelijk op te lossen. De bestrijding van overlast is heel belangrijk voor de leefbaarheid van een buurt en voor het woongenot van omwonenden. Toch duren zulke zaken vaak lang. Ik vertel graag wat over de achtergrond van zulke zaken, om te laten zien hoe het werkt, welke stappen we zetten en te laten zien dat zulke situaties complexer zijn dan ‘de wooncorporatie moet sneller handelen.
Vertrekpunt: de overlast moet eindigen
Ons doel is om een situatie van overlast op te lossen zonder dat het eindigt in een huisuitzetting, want een dak boven het hoofd is een groot goed. Een huisuitzetting heeft grote consequenties, individueel in iemands leven, maar ook maatschappelijk, als we kijken naar wat er nodig is om mensen die dakloos zijn geworden op een andere manier weer op te vangen. We zetten ons daarom primair in voor het stoppen van de overlast. Pas als dat onmogelijk blijkt, komt huisuitzetting in beeld.
Hoe pakken we dit aan?
Als wij een melding krijgen van overlast is stap één altijd het gesprek. Het gesprek met en tussen zowel de overlastgever als de melders van de overlast. Welke kanten zitten er aan het verhaal? Is er contact? Is het bespreekbaar? Dat blijkt soms moeilijk. Zeker als de emoties al hoog zijn opgelopen. Als de situatie het nog toelaat is stap 2 dat we Buurtbemiddeling inschakelen om de partijen te helpen weer met elkaar in gesprek te komen. Gemiddeld leidt dit in 7 van de 10 situaties tot succes. Deze inzet is niet altijd een optie, omdat een situatie soms al geëscaleerd is.
Als blijkt dat er professionele hulp of begeleiding nodig is, schakelen we deze partijen uit het netwerk in. Denk aan gemeente, hulpverleners, zorgpartijen, politie etc. Er kan via het Veiligheidshuis een overleg worden gepland, waarbij alle partijen uitgenodigd worden die iets met de situatie te maken hebben. In dit overleg wordt ook besproken wie welke stappen onderneemt. Er is een goede samenwerking.
Vaak zijn dit eerst waarschuwingsgesprekken vanuit de corporatie en/of de gemeente. De gemeente heeft, via de Wet aanpak woonoverlast, namelijk ook wettelijke mogelijkheden in de aanpak van woonoverlast. De corporatie en/of de gemeente kunnen ook overgaan tot het opleggen van een gedragsaanwijzing, met of zonder tussenkomst van een rechter. Daarin staat specifiek benoemd wat de overlastgever niet meer mag doen. Bijvoorbeeld na een bepaalde tijd geen muziek meer draaien. Ook kan de gemeente een bestuurlijke maatregel treffen. Dit kan een gedragsaanwijzing zijn, maar ook bijvoorbeeld een gebiedsgebod voor een bepaalde periode.
Een laatste middel
Als dat allemaal tot niets leidt, dan schakelen we een rechter in om te kijken of er voldoende grond is voor de beëindiging van het huurcontract. Dit is voor ons echt een laatste middel. Zeker als er kinderen in het spel zijn, is het ontzettend belangrijk dat alle eerdere stappen en oplossingsrichtingen geprobeerd zijn. Als we de stap naar de rechter maken, hebben we dit ook besproken in ons netwerk van hulpverlening en maatschappelijke organisaties. Zodat partijen als Centrum Jeugd en Gezin of DNO Doen klaar staan om de mensen hulp te bieden, als de rechter uiteindelijk besluit tot een huisuitzetting.
Bewijsvoering is lastig
Een stap naar de rechter heeft alleen zin als er een stevig dossier ligt. Een rechter kan niet zomaar een huurcontract ontbinden. Daar is bewijs voor nodig. De bewijsvoering is vaak het lastigste. We moeten aantonen dat al het mogelijke gedaan is om de overlast te laten stoppen en overtuigende bewijslast aanleveren. Daarvoor zijn de eerdere stappen die ik eerder noemde van belang, zoals buurtbemiddeling en/of een gedragsaanwijzing. En ook hebben we hierbij altijd de omwonenden nodig die zelf meldingen bij ons doen voor het opbouwen van een dossier.
Voor het opbouwen van bewijslast is het aantal klachten en het aard van de klachten relevant, het aantal melders van belang en het helpt als de klachten kunnen worden onderbouwd met bijv. een geluidmeting. Daarvoor vragen wij de medewerking van buren. De opbouw van die bewijslast kost tijd. De rechter oordeelt dan uiteindelijk per zaak of de onderbouwing voldoende sterk is.
Volop inzet, gezamenlijke aandacht voor preventie essentieel
Meerdere collega's bij Woonwaard houden zich bezig met het oplossen van zware overlast. Elk jaar gaat het om tientallen gevallen, die meestal tot een goede afloop leiden. Tegelijkertijd zien we dat het aantal zaken stijgt. De achterliggende oorzaak is divers, maar één van de redenen is dat we onder huurders de kwetsbaarheid zien toenemen. Zowel aan de kant van de mensen die overlast veroorzaken, als aan de kant van mensen die de overlast ervaren. We vinden het heel belangrijk dat we, samen met de gemeente en maatschappelijke organisaties, zorgen dat deze mensen meer ondersteuning krijgen. Individueel, maar ook door voorzieningen in de buurt. Zodat de achterliggende oorzaken die kunnen leiden tot gedrag dat overlast veroorzaakt worden aangepakt of liever nog, worden voorkomen. "
